Fundusze Europejskie. Rewitalizacja według planu to sposób na nowe życie

Fundusze Europejskie
Rewitalizacja terenów zdegradowanych to postulat powtarzany od ponad dwóch dziesięcioleci. Pod tym hasłem zrealizowano wiele projektów. Nie wszystkie jednak, mimo często bardzo znacznych nakładów, do końca spełniły swoje zadanie. Najczęściej problem stanowił brak oddźwięku społecznego. Ten zaś ma podstawowe znaczenie, by można było mówić o rewitalizacji.

Skutkiem refleksji nad realizowanymi wcześniej projektami rewitalizacyjnymi jest obowiązująca od listopada 2015 roku nowa ustawa o rewitalizacji. Przewiduje ona między innymi obowiązek tworzenia spełniających szereg warunków Gminnych Programów Rewitalizacji. Przestrzeganie ustawowych rygorów w ich przygotowaniu, a później postępowanie zgodnie z nimi ma zapewnić sukces przedsięwzięciom rewitalizacyjnym. To także furtka do starania się o unijne wsparcie na rewitalizację z WRPO 2014+.

Co ciekawe, 85 proc. gmin z naszego województwa przygotowuje własne programy nie bezpośrednio na podstawie ustawy, ale opierając się na wytycznych Ministra Rozwoju w sprawie rewitalizacji.

Gmina gminie nierówna
- Rewitalizacja musi przede wszystkim uwzględniać czynnik społeczny i rozwiązywać problemy z tego zakresu - mówi Andrzej Brzozowy, doradca i ekspert wspierający wielkopolskie gminy w przygotowywaniu programów rewitalizacji. - Musi obejmować działania kompleksowe w różnych sferach - polityki społecznej, mieszkaniowej, wsparcie dla rodzin itp. W każdej gminie program ten będzie wyglądał inaczej, bo każda ma specyficzne problemy. Ważne jednak, by przygotowywać go z ludźmi i dla ludzi - podkreśla.

Zwraca też uwagę, że w poprzednich dziesięcioleciach zrealizowano wiele inwestycji, które na przykład poprawiały estetykę miast, ale nie spełniały funkcji społecznej.

- Okazało się, że odnowienie kamienic przy rynku, wymiana nawierzchni czy zaaranżowanie klombów nie wystarczy, by ożywić takie miejsce, choć planujący takie przedsięwzięcie byli o tym przekonani - mówi Brzozowy. - Stąd też obecnie kładzie się znacznie większy nacisk na diagnozę.

Będą wzorcowi
W Wielkopolsce dwa miasta (spośród 20 w kraju) otrzymały wsparcie na opracowanie programu rewitalizacji wraz z modelowym pilotażem. Jest to Konin i Leszno. Po sporządzeniu programów rewitalizacji, co musi nastąpić w przyszłym roku, samorządy będą służyć pomocą innym. Same zaś będą miały gotowe dokumenty, na podstawie których rozpoczną rewitalizację określonych terenów.

Wspólnie z mieszkańcami
Podstawą do przygotowania programu rewitalizacji jest precyzyjna diagnoza sytuacji.

- Badaliśmy dziewięć aspektów funkcjonowania poszczególnych obszarów miasta - mówi Leon Jankowski, koordynator programu w Koninie. - Były to: stopa bezrobocia, przedsiębiorczość, poziom ubóstwa, przestępczości, patologii społecznej, poziom edukacji, stan infrastruktury technicznej. Sprawdzaliśmy także zasoby, gdy chodzi o kapitał społeczny i kapitał ludzki - dodaje.

Po zebraniu wszystkich tych danych okazało się, że najgorsza sytuacja panuje na Starówce.

130 Miast i Gmin w Wielkopolsce tworzy Lokalne Programy Rewitalizacji

- W czasie spotkań konsultacyjnych mieszkańcy wskazali jeszcze Przydziałki jako kolejny obszar problemowy - mówi Jankowski. - Rozszerzyliśmy więc o nie obszar objęty programem.

Teraz będą odbywały się spotkania z mieszkańcami, których celem będzie poinformowanie jak największej grupy ludzi o działaniach, które przewiduje program. Pierwsze odbyło się 29 czerwca, zaplanowano kolejnych sześć. Są one organizowane przez Konińską Izbę Gospodarczą przy współpracy z Urzędem Miejskim.

Na podobnym etapie prac jest Leszno. Przeprowadzona diagnoza społeczna wskazała najbardziej problemowe obszary: Śródmieście i Podwale oraz część Nowego Miasta i Leszczynkę. Na skutek konsultacji z mieszkańcami obszar rewitalizacji został poszerzony o dodatkowy, przylegający do nich teren. W ramach konsultacji społecznych 12 lipca odbyło się spotkanie z przedsiębiorcami, ale także innymi grupami mieszkańców w sprawie zagospodarowania programów użytkowych na Starówce.

Spacerem po opinie
Miastem, które ma już gotowy Lokalny Program Rewitalizacji, jest Pleszew. Prace nad nim zostały ukończone dosłownie na dniach.

- Plan był przygotowywany od października zeszłego roku - informuje Przemysław Marciniak, kierownik Wydziału Promocji i Komunikacji Społecznej Pleszewa. - Ostatecznie rewitalizację zostanie objętych pięć podobszarów, stanowiących 7.89 proc. powierzchni gminy, na których mieszka 24,22 proc. ludności. Aby wyznaczyć obszar rewitalizacji, przeprowadziliśmy badania opinii publicznej, zorganizowaliśmy spacery diagnostyczne oraz konkursy plastyczne dla dzieci - dodaje.

Prace w toku
To tylko niektóre przykłady. Programy rewitalizacji przygotowuje wnaszym województwie 130 gmin (ponad połowa wszystkich). 121 z nich skorzystało z dotacji na ten cel w ramach WRPO 2014+.

Gdy już lokalny plan rewitalizacji powstanie, musi uzyskać akceptację Departamentu Polityki Rozwoju UMWW w Poznaniu. Dopiero gdy znajdzie się w „Wykazie programów rewitalizacji gmin województwa wielkopolskiego”, samorząd może się ubiegać o wsparcie w ramach działania 9.2 „Rewitalizacja miast i ich dzielnic, terenów wiejskich, poprzemysłowych i powojskowych” WRPO 2014+.

Konkursy na realizację konkretnych projektów rewitalizacyjnych zaplanowano na grudzień.