Dr Tadeusz Skowroński - ikona międzychodzkiej chirurgii

W ubiegłym roku minęła 30. rocznica śmierci doktora, dlatego warto przy tej okazji przypomnieć Jego sylwetkę oraz działalność na stanowisku dyrektora szpitala jak i ordynatora oddziału chirurgicznego.

Z Międzychodem związany od 1929 roku, kiedy to przeniósł się tutaj z rodzicami z Lwówka. Ojciec, Edward został naczelnym lekarzem szpitala ewangelickiego. Młody Tadeusz do szkoły uczęszczał w Lwówku i Międzychodzie. Po tragicznej śmierci ojca w wyniku zakażenia krwi (posocznica) doznanego podczas przeprowadzanego zabiegu chirurgicznego, opuszcza Międzychód w 1936 roku (Edward Skowroński zmarł w 1934). Naukę kontynuuje w Poznaniu, w gimnazjum im. Jana Paderewskiego, gdzie w 1939 roku uzyskuje świadectwo dojrzałości. Ochotniczo bierze udział w Kampanii Wrześniowej 1939 roku w szeregach Przysposobienia Wojskowego. Uczestniczy w walkach na terenie Puszczy Kampinowskiej, następnie na terenie województwa lubelskiego. Po zakończeniu działań wojennych na krótko wraca do Poznania, skąd niedługo później ucieka do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie rozpoczyna działalność konspiracyjną zakończoną osadzeniem w obozie koncentracyjnym Stutthof w marcu 1944. Udaje mu się zbiec podczas ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Tadeusz Skowroński wraca do Poznania, gdzie podejmuje studia na wydziale lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. W latach 1946-1950 był asystentem prof. Stefana Różyckiego w katedrze anatomii topograficznej i opisowej. Był uczniem prof. Romana Drewsa.

Dyplom lekarski otrzymuje 3 czerwca 1950 roku. Rozpoczyna pracę w charakterze asystenta a później starszego asystenta w I Klinice Chirurgii Ogólnej w Poznaniu, pod kierownictwem prof. Stanisława Nowickiego.
W 1954 roku otrzymuje skierowanie do pracy w Szpitalu w Międzychodzie, gdzie w listopadzie tego roku Wydział Zdrowia przy Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Międzychodzie przyjmuje go w charakterze lekarza na oddział chirurgii ogólnej. Sytuacja kadrowa jest tragiczna, po niedawnej śmierci dyrektora szpitala dr Tadeusza Balickiego. W szpitalu rezyduje m.in. dr Jerzy Rudzki i felczer Czesław Kowalski.

Niedługo później, bo w lutym 1955 otrzymuje angaż na stanowisko Dyrektora Szpitala Powiatowego. Pełni również funkcję ordynatora oddziału chirurgicznego. Oddział znajduje się wówczas w nieistniejącym już dzisiaj budynku byłego szpitala ewangelickiego przy ul. Szpitalnej. Sala operacyjna ma powierzchnię 16m2, małe wybite okno, żeby było jaśniej. Brakuje zaplecza operacyjnego w postaci pomieszczeń sterylizacji, przygotowania itp. W tak ciasnych warunkach trudno się nawet poruszać. Doktor Skowroński przeprowadza jednak zabiegi o jakich Międzychód nie słyszał. Kiedy podczas wykonywania pierwszej resekcji żołądka, pacjent zaczął pluć krwią – co się w tego typu zabiegach zdarza - siostry zakonne natychmiast rozpaliły gromnice i wznosiły modły do wszystkich świętych, czym rozbawiły doktora. W skład szpitala wchodzi również budynek oddziału chorób wewnętrznych, który znajdował się na drugim końcu szpitalnej działki, niegdyś mieszczącego Dom Starców.

Doktor Skowroński od razu przystępuje do pracy. Jego głównym celem jest poprawa warunków pracy personelu medycznego i rozwój bazy szpitalnej. Poświęcał temu całą swą siłę. Podjął decyzję o konieczności modernizacji budynku mieszczącego oddział wewnętrzny i przeznaczenie go na nowoczesny oddział chirurgii. Na czas budowy oddział wewnętrzny został przeniesiony do budynku byłej szkoły niemieckiej na Lipowcu (późniejsza filia SP 2, szkoła specjalna, dzisiaj siedziba KIS). Oddział chirurgiczny funkcjonuje bez zmian w starym budynku szpitala ewangelickiego.

Nowoczesny pawilon chirurgiczny powstaje w 1960 roku, kiedy to 13 lutego następuje jego otwarcie. Na uroczystości pojawiło się wielu znamienitych gości, m.in. konsultant wojewódzki w dziedzinie chirurgii prof. Roman Drews, dziekan Wydziału Lekarskiego AM prof. Wiza, Kierownik Wydziału Zdrowia w Poznaniu prof. Weinert oraz władze lokalne partyjne i samorządowe. W ramach inwestycji powstaje 30 łóżkowy oddział chirurgiczny z nowoczesnym blokiem operacyjnym. Od tej pory posiada on właściwe zaplecze wyposażone w sprzęt typu Chirana, tj. autoklaw, aparat do narkozy itp. Pojawiła się także sala do tzw. zabiegów brudnych, usytuowana zgodnie z przepisami – poza Blokiem Operacyjnym. Poza tym powstała nowoczesna pracownia RTG i pralnia mechaniczna. Do nowego budynku szpitala doprowadzone zostaje centralne ogrzewanie, buduje się stację uzdatniania wody. Inwestycja była finansowana z kredytów w wysokości nieco ponad 2 milionów zł i nagrody jaką otrzymał Międzychód w zamian za wpłaty na fundusz SFOS (Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy), była to kwota 612 000 zł, przeznaczona na tą inwestycję dzięki Panu Marcinowi Dwornikowi, księgowemu szpitala, który był przewodniczącym komitetu SFOS w naszym mieście. Łączny koszt modernizacji wraz z wyposażeniem wyniósł 2,9 mln zł. Warto wspomnieć, że aparat RTG szpital otrzymał w prezencie od Wojewódzkiego Wydziału Zdrowia. Po oddaniu do użytku nowoczesnego pawilonu chirurgicznego, oddział chorób wewnętrznych przeniesiono w miejsce, gdzie poprzednio znajdowała się chirurgia, czyli do budynku byłego szpitala ewangelickiego. W tym budynku przeprowadzono również gruntowny remont.

W tym czasie nie funkcjonował już oddział zakaźny, który został przeniesiony do Sierakowa kilka lat wcześniej oraz oddział ginekologii i położnictwa, również znajdujący się już w Sierakowie. W budynku neogotyckim zlokalizowane było wówczas również Laboratorium.

Przy szpitalu dyrektor Skowroński zorganizował piękny park szpitalny z okazami rzadkich drzew i krzewów (m.in. pnących róż, które doktor uwielbiał), osobiście przywożonych przez dyrektora z Instytutu Dendrologii w Kórniku.
Oddanie do użytku nowego pawilonu chirurgii pozwoliło na znaczący rozwój działalności oddziału. Spowodowało to także wzrost różnorodności oraz liczebności zabiegów operacyjnych, dokonywanych w szpitalu.

Dla porównania:

1. 1955- 103 operacje, w tym pierwsze na terenie miasta odcięcie sutka z powodu nowotworu;
2. 1956 – 146 operacji;
3. 1957 – 148 operacji, pierwsze trepanacje czaszki !!!!;
4. 1960 (po oddaniu do użytku nowego pawilonu) – 251 operacji.

Liczba z roku 1960 utrzymywała się przez kolejne lata, sukcesywnie wzrastając.

Doktor Skowroński zapraszał do współpracy wysokiej klasy specjalistów, jak chociażby światowej klasy chirurga ortopedę, prof. Jerzego Króla, który prowadził u nas przez wiele lat poradnię ortopedyczną i konsultował przypadki urazowe na oddziale. Przeprowadził w Międzychodzie wiele skomplikowanych operacji urazowych, i co najważniejsze przekazywał swoją wiedzę lekarzom pracującym na oddziale. Poza prof. Królem warto wspomnieć również dr Paetza, prowadzącego poradnię urologiczną.

W 1960 roku nastąpiła zmiana organizacji służby zdrowia w powiecie. Szpital w Międzychodzie świadczył usługi w zakresie chirurgii i chorób wewnętrznych, a Szpital w Sierakowie po likwidacji oddziału chirurgii i interny, zapewniał opiekę w zakresie pediatrii, ginekologii, położnictwa i przez krótki okres chorób zakaźnych. Nieocenione wsparcie wobec drastycznego braku personelu lekarskiego w tych czasach okazywali felczerzy medycyny, którzy pełnili rozliczne funkcje w szpitalu, pogotowiu, nieśli pomoc pacjentom na równi z lekarzami. Mowa tutaj o Krzysztofie Łapaju, Czesławie Kowalskim - „złotej rączce” międzychodzkiego szpitalnictwa, który jako pierwszy w naszym mieście wykonywał badania EKG, Angeli Zielińskiej, Aleksandrze Zielińskim czy Piotrze Kupisie. W szpitalu w tym czasie pracował również dr Sprzączko, dr Rychlik czy dr Zięba, nieco później, pracę rozpoczyna również dr Teofil Andrzejewski.

Na początku lat 70-tych, dr Skowroński przystępuje do rozbudowy kuchni szpitalnej, znajdującej się w budynku oddziału wewnętrznego. W krótkim czasie powstaje parterowy budynek mieszczący kuchnię ale także pracownię RTG i laboratorium.

W roku 1973 nastąpiła kolejna zmiana w systemie ochrony zdrowia. Po likwidacji Powiatowych Wydziałów Zdrowia powstały Zespoły Opieki Zdrowotnej, zarządzające wszystkimi jednostkami zdrowotnymi, w tym szpitalem. Pierwszym Dyrektorem ZOZ był dr Kazimierz Bajerlein. Niedługo później zastąpił go dr Jan Tomala.

Dr Tadeusz Skowroński odszedł ze szpitala w roku 1974. Jego działalność w Międzychodzie ocenia się jako I wielki etap rozbudowy międzychodzkiego szpitalnictwa (II etap to dr Jan Tomala, III etap to dr Bogdan Struk). Podjął pracę w ZOZ w Szamotułach pracując na oddziale chirurgii a niedługo później, bo od 1976 roku pełnił obowiązki ordynatora oddziału dla przewlekle chorych w Pniewach. Był to oddział należący do ZOZ w Szamotułach. Od 1980 roku podjął pracę w ZOZ w Skwierzynie, jednak po krótkim czasie przeszedł na emeryturę. Pogarszał się bowiem stan zdrowia doktora.

Prywatnie doktor Skowroński znany był jako wielki patriota, działacz społeczny, wiceprzewodniczący Międzychodzkiego Towarzystwa Kulturalnego. Był światowej sławy filatelistą, zbierał znaczki pocztowe o tematyce łowieckiej, ptactwa wodnego i łownego. Brał udział w wielu prestiżowych wystawach, zdobywając liczne nagrody. We wspomnieniach osób znających doktora Tadeusza Skowrońskiego wyłania się obraz człowieka niezwykle towarzyskiego, w którego domu panowała niezapomniana atmosfera. Pełen był bibelotów, trofeów myśliwskich, obrazów czy książek. Dom zawsze otwarty dla przyjaciół słynął również z myśliwskich potraw gospodyni i popisów fortepianowo - akordeonowych gospodarza. Dr Tadeusz Skowroński pełnił również funkcję Łowczego Powiatowego.
Co bardzo ciekawe, amatorsko zajmował się także archeologią i poszukiwaniem grodzisk w okolicach Międzychodu. To zajmowało jego czas wolny pod koniec życia. Sprawami szpitala nie zajmował się.

Zmarł 15 czerwca 1990 roku, pochowany został w alei zasłużonych Cmentarza Komunalnego. Jego pogrzeb zgromadził rzesze przyjaciół, pacjentów, współpracowników. Mowę pożegnalną wygłosił jego następca na stanowisku dyrektora – dr Jan Tomala.

Te i wiele innych informacji dotyczących działalności dr Tadeusza Skowrońskiego, jego niezwykle ciekawe przygody wojenne, znajdą się w przygotowywanej książce o historii jednostek ochrony zdrowia w powiecie międzychodzkim.

Artykuł powstał na podstawie:
1. „Zarys dziejów międzychodzkiego szpitalnictwa” Genowefa Rożynek;
2. Archiwum SP ZOZ w Międzychodzie;
3. „Skowron” artykuł dr Krzysztofa Borkowskiego;
4. Archiwum rodzinne Pani Magdalena Skowrońska.