Międzychód. Dwa międzychodzkie przedszkola zabiegają o uzyskanie statusu placówek daltońskich. Co to oznacza?

- W nową koncepcję kształcenia dzieci zaangażowano nie tylko nauczycieli, lecz również rodziców. Wdrażanie będzie trwało trzy lata i po tym czasie Polskie Stowarzyszenie Dalton zweryfikuje, czy wymagania zostały spełnione. Jeśli tak, to Zespół Przedszkoli nr 1 w Międzychodzie otrzyma certyfikat, wraz z tytułem Placówki Daltońskiej – tłumaczy dyrektor Zespołu Przedszkoli nr 1 w Międzychodzie, Katarzyna Hałas.

Na czym polega plan daltoński? To kilka kluczowych zasad. M.in. zerwanie z hierarchizmem w edukacji, czyli koniecznością posłuszeństwa ucznia wobec nauczyciela w przedszkolu. To także partycypacja zamiast rywalizacji, czyli współpraca dzieci i wzajemne wspieranie się. To również dostosowanie programu pod potrzeby dziecka, a więc szacunek dla indywidualizmu) i w końcu wolność w kontekście doboru metod pracy, czyli szeroki wybór sposobów przyswajania wiedzy.

- Realizując plan daltoński nauczyciele skupiają się na rozwijaniu czterech głównych cech osobowościowych dziecka: samodzielności, odpowiedzialności, współpracy i refleksji – zaznacza Katarzyna Hałas.

I wyjaśnia:

- Samodzielność, czyli ufamy dziecku, że samo znajdzie najlepsze rozwiązanie danego problemu. Pozwalamy mu dobierać własne metody i rozbudowywać własny warsztat. Nauczyciel nie jest traktowany jako źródło jedynej, słusznej i sprawdzonej wiedzy. Występuje w roli partnera, który pomaga młodemu człowiekowi stawiać pierwsze kroki w odkrywaniu świata. Odpowiedzialność, czyli każde dziecko może samo wybrać sposób wykonania danego zadania. Planuje kiedy wykona zadanie tygodniowe. Bawi się dokonując wyboru gdzie i z kim, porządkuje swoje miejsce pracy i zabawy. Dba o zwierzęta. Pełni rolę dyżurnego. To doskonały sposób, by dziecko stało się w przyszłości zarówno samodzielne, jak i rozważne. Współpraca, czyli praca w parach, praca w zespołach zadaniowych; współpraca między dziećmi „starszy – młodszy”. Dzieci nie tylko współpracują ze sobą ale mają możliwość lepszego poznania wszystkich koleżanek i kolegów w grupie. Dzieci mogą pełnić rolę liderów w zależności od swoich osobistych kompetencji. Uczą się pełnienia różnych ról w zespole – raz są liderem i innym zaś razem członkiem grupy. Refleksja , czyli wyciąganie wniosków. Ocena podjętych wysiłków nie jest wyłącznie suchą diagnozą zjawisk. Metodami prób i błędów dzielimy się wszyscy wspólnie. Ma to na celu zwiększenie efektywności dalszej nauki, m. in. sprawność w uczeniu się, samodzielność w rozwiązywaniu zagadek i kreatywność myślenia – dodaje.

Na drodze przygotwań do certyfikacji, w przedszkolach już pojawił się cały szereg zmian. Przykładowe narzędzia w planie daltońskim to na przykład sygnalizator – służy organizacji pracy – kolor czerwony – dziecko pracuje samodzielnie, kolor żółty – prosi o pomoc kolegę, kolor czerwony – to czas na wsparcie nauczyciela; zegar – to wizualizacja upływającego czasu – dziecko widzi i wie ile czasu ma na wykonanie zadania lub zabawy; hałasomierz – pomaga przestrzegać zasady panujące w sali – krzyki powodują zapalenie się czerwonej lampki co nie jest akceptowane w grupie; plan dnia – dzieci ustalają codziennie z nauczycielem plan co i kiedy będą robić, dzięki czemu znają rytm dnia i mają poczucie bezpieczeństwa; kalendarz urodzin – buduje integrację grupy i świadomość rytmu roku kalendarzowego; wizualizacja obecności – dzieci intuicyjnie rozwijają umiejętności matematyczne: przeliczają, porównują, dodają i odejmują; pary do współpracy - tworzenie par wpływa na integrację i współpracę; tablica planowania – zadania tygodniowe dziecko wykonuje wg własnego uznania, wybiera dzień i zaznacza na tablicy, zadania rozwijają wszystkie kompetencje zawarte w podstawie programowej wychowania przedszkolnego; wizualizacja sali – sposób rozmieszczenia zabawek w sali jest zwizualizowany co pozwala na lepsze porządkowanie po zabawie; instrukcje codzienne: ubierania się, mycia rąk, rozkładania sztućców, opieki nad zwierzętami, zadań tygodniowych, itp.; aktywny korytarz – to kąciki zainteresowań, gdzie dziecko rozwija swoje kompetencje wielorakie.

- Wszystkie te działania kreują efektywną edukację doświadczania i rozumienia przez dziecko otaczającej go rzeczywistości a nauczycieli inspiruje do indywidualizacji pracy z dzieckiem w myśl idei Helen Parkhurst: „Jeśli szanujemy dziecko i podążamy za jego możliwościami, to może ono zrobić więcej, niż od niego oczekujemy, a wszystko co dziecko potrafi – nauczycielowi robić nie wolno” - podsumowuje Katarzyna Hałas.