„Nasza Sybiriada. Losy mieszkańców powiatu międzychodzkiego dotkniętych represjami sowieckimi w latach 1939 – 1956” - trzecie wydanie

We wrześniu 2018 roku, w 79. rocznicę napaści sowieckiej na Polskę, na lokalnym rynku wydawniczym w powiecie międzychodzkim ukazała się książka pod tytułem „Nasza Sybiriada. Losy mieszkańców powiatu międzychodzkiego dotkniętych represjami sowieckimi w latach 1939 – 1956”. Zawierała opisy przeżyć 58 postaci związanych z powiatem międzychodzkim, które musiały zderzyć się z Sybirem. O jej wydanie od lat zabiegał Związek Sybiraków – Koło w Międzychodzie, z prezesem Adamem Nowakiem na czele. Organizacja ta od wielu lat zabiega o godne miejsce w pamięci lokalnej społeczności dla wydarzeń związanych z napaścią sowiecką na Polskę w 1939 roku. Nakład pozycji został wyprzedany w mgnieniu oka i książka stała się przysłowiowym „białym krukiem”.

„Zawiera opis przeżyć 58 postaci związanych z powiatem międzychodzkim. Razem z rodzinami, to około 200 osób dotkniętych Sybirem. Ich winą był fakt, że urodzili się Polakami - zderzyli się z opresyjną naturą sowieckiego imperium przemocy. Wielu z nich przez te lata uchodziło za zaginionych, a ich dramatyczny los długo pozostawał nieznany. Adam Nowak – także sybirak z Międzychodu – z gronem współpracowników z godną podziwu pasją i systematycznością przywraca zbiorowej pamięci tych wszystkich, którym tragiczny los nie dał szansy zadbania o własną spuściznę” - napisał wówczas o książce Piotr Bojarski z „Gazety Wyborczej”.

Książka została bardzo dobrze przyjęta przez mieszkańców powiatu. Jej nakład nie tylko wyczerpał się w mgnieniu oka, ale ciągle pojawiały się kolejne osoby, które chciały publikację przeczytać. Koniecznym okazał się więc dodruk. W międzyczasie okazało się, że przeczytanie wspomnień uruchomiło lawinę kolejnych. I tak do nowej publikacji można było dodać siedem nowych osób, a wspomnienia pięciu osób opisanych w pierwszej publikacji zostały uzupełnione o nowe wątki. Tych, którzy nie zdążyli z zakupem książki we wrześniu 2018 roku, mogli to zrobić w wiosną 2019 roku, kiedy pojawiło się drugie wydanie „Naszej Sybiriady”, zmienione i uzupełnione.
Po jej wydaniu, znów ruszyła lawina wspomnień. Odkrywano kolejne nazwiska międzychodzkich sybiraków i pracowano nad udokumentowaniem ich przeżyć. I tak doszło do przygotowania trzeciego wydania „Naszej Sybiriady”. Będzie ona dostępna w Drukarni Międzychód przy ulicy Chrobrego od czwartku 20 sierpnia, w cenie 55 zł za egzemplarz.

Trzecie wydanie „Naszej Sybiriady” to 406 kolorowych stron, książka wydana jest w twardej oprawie. Opisano w niej razem 80 postaci tytułowych, czyli aż o 22 postaci więcej, niż w pierwszym wydaniu. Najnowsze „odkrycia” to spisane przeżycia: Marii Żurkowskiej, Wacława Zielenkiewicza, Augustyna Makowiaka, Elżbiety Lombardo, Michała Stańko, Mariana Jeronima, Stanisława Kapusty, Izabeli Raczkowskiej, Zygmunta Wielgosza, Józefy Kapusty, Ryszarda Łapsza, Wincentego Więckiewicza, Marii Szałkowskiej, Józefa Dziubaka i Franciszka Antoniego Kwileckiego. Wspomniano także o Aleksandrze Rudyku.

- Wśród nowości jest też rozdział traktujący o dotknięciu represjami sowieckimi naszych mieszkańców przed 1939 rokiem, w okresie I wojny światowej i w czasie rewolucji w Rosji. Mamy też przypadek represji rosyjskich z XVIII wieku. Opisujemy trzy postaci, które same nie były represjonowane, ale ich rodziny już tak. Mamy też zebrane losy zesłańców zapisane w momencie wstępowania po wojnie do organizacji Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD przyp red.) po okresie II wojny światowej. Dotarliśmy do dokumentów, które mówią o tym, że jeśli ktoś w życiorysie przyznał się do tego, że był niewoli rosyjskiej, to nie został przyjęty w szeregi organizacji – mówi Adam Nowak.

Prezes międzychodzkiego Koła Związku Sybiraków przyznaje, że poszukiwania kolejnych informacji o międzychodzkich sybirakach było bardzo długotrwałe i żmudne.

- Dużą pomocą okazały się zbiory naszego Muzeum Regionalnego w Międzychodzie. Wielką pomoc otrzymaliśmy też od pracowników referatu ewidencji ludności Urzędu Miasta i Gminy w Międzychodzie, a także Miejskiej Spółki Komunalnej Aqualift w Międzychodzie, której pracownicy pomogli nam odnaleźć niektóre groby na Cmentarzu Komunalnym w Międzychodzie – zaznacza Adam Nowak.

Książka została napisana przez zespół autorsko – redakcyjny pod nadzorem Adama Nowaka. W jego składzie są także: Janina Chołołowicz, Barbara Tuczyńska-Nowak, Jolanta Klawe, Marcin Lehmann i Artur Paczesny.

- Bardzo im wszystkim za to dziękuję – zaznacza Adam Nowak.

Co warte podkreślenia, konsekwencją odszukania nowych postaci międzychodzkich sybiraków jest też konieczność przygotowania tabliczek nagrobnych z napisem „Wywieziony na Sybir”. Międzychodzkie Koło Związku Sybiraków doprowadziło w ten sposób do oznaczenia wszystkich grobów sybiraków w całym powiecie międzychodzkim i tradycji musi stać się zadość. Wkrótce takie tabliczki pojawią się na kolejnych 11 grobach.

- To wszystko wiąże się z kosztami, więc przy tej okazji dziękuję Urzędowi Gminy w Kwilczu, Urzędowi Gminy w Chrzypsku Wielkim, Związkowi Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych w Międzychodzie, Ryszardowi Sulejowi, Cechowi Rzemiosł Różnych Międzychodzko – Drezdeneckiemu ze Starszym Cechu Wacławem Napierałą na czele i Fundacji 750-lecia Kamionny za pomoc w ich ufundowaniu – podkreśla Adam Nowak.

- Największą motywacją dla nas przy pracach nad książką były pytania wnuków opisywanych postaci, które dopytywały cały czas o to, kiedy w końcu będzie ta książka, by mogli się coś więcej dowiedzieć o swoich dziadkach – przyznaje Adam Nowak.

W pierwszej wersji Międzychodzkie Koło Związku Sybiraków przekazało książki nieodpłatnie wszystkim bibliotekom w powiecie. Tym razem za część egzemplarzy promocyjnych dla koła zapłaciło Starostwo Powiatowe w Międzychodzie i starosta międzychodzki Rafał Litke. Dobrze by było, by biblioteki posiadały także tę najnowszą wersję książki w swoich zbiorach...

CZYTAJ TAKŻE > SIERAKÓW: AWANTURA NA WESELU - ANGLIK ODGRYZŁ INNEMU WESELNIKOWI UCHO