Radusz. Rajd rowerowo - pieszy Śladami Radusza, czyli niegdyś największej wsi Puszczy Noteckiej

Kilkadziesiąt osób zdecydowało się wziąć udział w sobotnim rajdzie rowerowo – pieszym śladami nieistniejącej już dzisiaj wsi Radusz w Puszczy Noteckiej. Mieszkańców regionu zaprosiło na niego Nadleśnictwo Międzychód wespół z Cechem Rzemiosł Różnych Międzychodzko – Drezdeneckim oraz Stowarzyszeniem Nowy Międzychód. Zbiórka chętnych miała miejsce przy Izbie Pamięci tuż obok leśniczówki Mokrzec, skąd punktualnie o godzinie 10 wszyscy wyruszyli pod przewodnictwem Andrzeja Wilkońskiego na puszczańskie ścieżki wiodące wśród ruin i pozostałości dawnej puszczańskiej wsi.

- Razem pokonaliśmy około 40-50 km – mówi Ryszard Sulej ze Stowarzyszenia Nowy Międzychód.

W samo południe uczestnicy ponownie dotarli do okolice leśniczówki Mokrzec, gdzie czekał na nich posiłek regenerujący. Można też było zwiedzić Izę Pamięci.

- By pokazać wszystkie ruiny potrzeba około 6-8 godzin. My mieliśmy 2h, więc zobaczyliśmy tylko fragmenty – mówi Andrzej Wilkoński, pasjonat, który odnalazł w Puszczy Noteckiej większość pozostałości dawnej wsi.

- Cieszy mnie to, że w rajdzie wzięło udział wielu młodych ludzi, którzy zdecydowali się odłożyć na bok tablety i smartfony i wsiedli na rowery – podkreślał Sylwester Morawiak, nadleśniczy Nadleśnictwa Międzychód.

Spotkanie stało się okazją do promocji nowej mapy „Radusz – historia polskiego pogranicza” wydanej przez Nadleśnictwo Międzychód. Mapa zawiera wykaz wszystkich ustalonych ruin wsi Radusz. Prezentowali ją nadleśniczy Sylwester Morawiak wespół z Andrzejem Wilkońskim.

- Chciałbym zaznaczyć, że opracowaniem mapy zajęli się między innymi pracownicy naszego nadleśnictwa: Elżbieta Kowalewska, Hanna Perzanowska i Małgorzata Winkler – Jankowiak. Pomogli w tym Andrzej Wilkoński, Jerzy Przybylski a także emerytowany już nadleśniczy Piotr Bielanowski – mówił Sylwester Morawiak. - No i myślę, że te rajdy będą kontynuowane w kolejnych latach – dodał.

Podchwycił to od razu Andrzej Wilkoński, który zapowiedział już, że rajd na pewno będzie się odbywał, tym bardziej, że w przyszłym roku przypada 90-lecie Święta Lasu.

- Na 90-lecie Święta Lasu chcemy wykonać nowy obelisk. A za dwa lata odbędzie się 100-lecie Lasów Państwowych, więc okazji będzie sporo – dodał Sylwester Morawiak.

Radusz powstał 320 lat temu, czyli około 1700 roku na prawie olenderskim około 10-12 km na północ od Międzychodu, czyli w samym sercu Puszczy Noteckiej i była to największa puszczańska wieś. Pierwsi osadnicy przyjechali do Radusza z Dolnego Śląska i zajęli się przede wszystkim karczowaniem lasów i osuszaniem terenów. Jak duża była to wieś, niech świadczy fakt, że pod koniec XIX wieku zamieszkiwało ją 689 osób żyjących w 77 gospodarstwach, w większości wyznania protestanckiego. Niektóre z nich zajmowały ponad 100 ha powierzchni. W Raduszu funkcjonował kościół, szkoła, trzy karczmy, urząd stanu cywilnego, czy poczta. Po I wojnie światowej, kiedy na mapę świata powróciła Polska, część mieszkańców Radusza wyjechała do Niemiec. Wówczas ich gospodarstwa zajęli Polacy. W Raduszu powstał wówczas budynek polskiej Straży Granicznej. Po wybuchu II wojny światowej, w 1940 roku, większość mieszkańców Radusza została wysiedlona przez Niemców, a niemieckich gospodarzy przeniesiono do innych miejscowości. Wkrótce potem zabudowania rozebrano, a pola zalesiono. Dlaczego? Otóż wysocy rangą dygnitarze III Rzeszy Niemieckiej postanowili urządzić sobie w Puszczy Noteckiej tereny polowań. Przeszkadzało im to, że w środku lasu może znajdować się fragment cywilizacji. Po wojnie mieszkańcy Radusza nie wrócili do swojej miejscowości. Dokończono jej rozbiórkę, a cegły trafiły na odbudowę Warszawy. Część z nich została także wykorzystana do budowy dzisiejszej Szkoły Podstawowej nr 2 w Międzychodzie. Dziś po Raduszu zostały tylko ukryte w lasach fundamenty, które świadczą o tym, że w tym miejscu toczyło się życie. Zwracają też uwagę zdziczałe drzewa owocowe, bzy i kasztanowce rosnące w monolicie sosnowym. Zachował się też budynek z 1890 roku, w którym od 2007 roku działa – prowadzona przez Nadleśnictwo Międzychód i stworzona staraniem Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Ziemi Międzychodzkiej, Izba Pamięci Wsi Radusz, w której można znaleźć pamiątki po mieszkańcach wsi.

W okolicy Radusza stworzono też dwie trasy rowerowe. Jedna – żółta - „Śladami Radusza” liczy sobie ok. 14 km. Druga – niebieska – liczy ok. 23 km. Obie pokazują m.in. relikty zabudowy.

Polecane: