Sieraków Historia Nieznana: Jerzy Giersberg - jak trudno być Polakiem, ojcem, człowiekiem...

Splot okrutnych wydarzeń dziejowych i bolesnych przeżyć osobistych budował dramaturgię życia naszych zwyczajnych bohaterów, pełnego nieukojonego cierpienia, przez dziesięciolecia. Racjonalne myślenie o dobru najbliższych pozostawało w nieustannym antagonizmie z miłością. Poczucie obowiązku walczyło z ludzkimi słabościami. Ludzie udowadniali swoją wielkość nawet kiedy z pozoru wydawało by się, że upadli. Dzisiaj opowiadam o człowieku, którego zwyczajne życie nie oszczędzało wiodąc go przez swoje meandry jak kapryśny przewodnik, któremu zdarza się zgubić drogę. Odważny żołnierz i wspaniały wychowawca. Pozostaje w pamięci kilku pokoleń swoich wychowanków. W pamięci wdzięcznej i ciepłej. Cześć jego pamięci.

Urodził się 23 X 1900 r. w Buttstadt (Saksonia, Niemcy) jako syn mistrza stolarskiego Teodora i Bronisławy z domu Kłosowska. Od szóstego roku życia uczęszczał do szkoły publicznej w Sierakowie. Jak pisze w życiorysie „z której został zabrany jako uczeń pierwszej klasy”. Jego losy aż do roku 1918 pozostają tajemnicą. Pod koniec I wojny światowej został powołany do armii niemieckiej. Opisując przebieg swojej służby wojskowej napisał: „11 XI 1918 r. uciekłem z armii z pełnym ekwipunkiem”. Z uwagi na młody wiek zapewne służył jedynie kilka miesięcy. Jego doskonała znajomość ciężkich karabinów maszynowych wskazuje jednak na ukończone szkolenie wojskowe w tej specjalności. Przystąpił jako ochotnik do powstania 7 I 1919 r. w Sierakowie. Brał udział we wszystkich bitwach i potyczkach Powstania Wielkopolskiego na północnym odcinku frontu zachodniego. Walczył o Zatom, Motzberg, Kamionnę, Kolno i Gralewo jako celowniczy lub karabinowy ciężkiego kulomiotu. Po reorganizacji oddziałów powstańczych został żołnierzem 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich, a późnij 61. Pułku Piechoty, z którym przeszedł cały szlak bojowy na froncie wschodnim. W lipcu 1920 r. awansował na starszego szeregowego. Uczestniczył w bitwie warszawskiej. 23 XII 1920 r. został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim. Wraz z 61. Pułkiem stacjonował w Bydgoszczy. Dnia 1 I 1921 r. został podoficerem zawodowym w stopniu kaprala. W tym samym roku ukończył Podoficerską Szkołę Piechoty w Grudziądzu. Rok później (1922) ukończył szkolenie w Centralnej Szkole Karabinów Maszynowych w Chełmnie nad Wisłą, a w 1923 r. Okręgową Szkołę Gimnastyki i Sportu w Inowrocławiu. W roku 1924 awansował na plutonowego, a w 1926 na sierżanta. W 1928 r. ukończył 3 miesięczne szkolenie w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu. W roku 1930 zdał przed Państwową Komisją do Spraw Egzaminów Nadzwyczajnych egzamin z zakresu 7. klasowej szkoły powszechnej. Uzupełniał wykształcenie. W 1935 r. ukończył zaocznie kursy gimnazjalne w zakresie 6 klas gimnazjum przyrodniczo-matematycznego. Cenzus gimnazjalny otworzył mu dalszą drogę awansu. Szlify starszego sierżanta uzyskał w roku 1937. Wraz ze swym pułkiem brał czynny udział w walkach kampanii wrześniowej w składzie Armii „Pomorze”, obsadzając główną pozycję obrony przedmościa Bydgoszczy, między rzeką Brdą  i Kanałem Bydgoskim. Następnie wycofywał się na linię Solec Kujawski-Łabiszyn, po czym w dniach 9-14 września brał udział w bitwie nad Bzurą, osłaniając kierunek północno-zachodni. W dniach 16-17 września bronił północnego skraju Puszczy Kampinoskiej, wycofując się w kierunku Warszawy. Walczył do 25 IX 1939 r. Jako obrońca Stolicy uniknął niewoli.

W okresie okupacji przebywał w Bydgoszczy i pracował w zarządzie drogowym w charakterze robotnika, będąc między innymi dróżnikiem, stolarzem i pomocnikiem malarskim. Z racji miejsca urodzenia został wpisany na niemiecką listę narodowościową. W roku 1940 owdowiał. Po śmierci żony nie potrafiąc samodzielnie zająć się dziećmi przekazał je na wychowanie siostrze swej żony, Marcie zamężnej za Wiktorem Mądrowskim, także powstańcem wielkopolskim. Nowi rodzice nie zmienili dzieciom nazwisk, a on utrzymywał nadal kontakt z rodziną i dziećmi. Pod koniec wojny znalazł się na terenach ZSRR. Według przekazów rodzinnych, był wywieziony na Syberię, jednak żadnych wiarygodnych szczegółów nie udało się ustalić. Jako repatriant został zarejestrowany 5 VIII 1945 r. w Iławie. Udał się do Bydgoszczy i zamieszkał przy ul. Rycerskiej 7. Już w październiku 1945 r. został zrehabilitowany i uzyskał potwierdzenie narodowości polskiej. W roku 1946 zawarł drugi związek małżeński i przeprowadził się do Chełmna. Tam od 1 IX 1947 podjął pracę w Technikum Mechanicznym w Chełmnie na stanowisku kierownika internatu i referenta zaopatrzenia, którą kontynuował do roku 1969. Pracował także jako wychowawca i nauczyciel zawodu w zakresie stolarstwa i obróbki drewna. W latach pięćdziesiątych córka Gizela zamieszkała w jego domu w Chełmnie i uczęszczała do tamtejszego Technikum Mechanicznego. Postrzegany był jako osoba pracowita, punktualna i dokładna. Wymagający od siebie i swoich podopiecznych nie utracił ich sympatii, był postrzegany jako „taktowny rygorysta”. Przez absolwentów szkoły zapamiętany został jako człowiek lubiący dyscyplinę i porządek. Wspominane są niemal jak legendy prowadzone przez niego apele i gimnastyka poranna dla mieszkańców internatu. Utrwalił się w pamięci jako „wspaniały człowiek o wielkim sercu”. Przez uczniów nazywany był „Sumek”, „Cholipa” lub „Zaś potem”. W 1972 r. otrzymał awans na podporucznika mianowanego (Uchwała W38/74). Był zapalonym wędkarzem. Do śmierci mieszkał w Chełmnie przy ul. 22 Lipca 2b/32. Zmarł w 27 XI 1985 r. Został pochowany w Chełmnie na starym cmentarzu przy ulicy Lwowskiej.

Odznaczenia: Krzyż Walecznych (nr 1726, 23 XII 1920), Krzyż Powstańców i Wojaków (nr 4445, 1924), Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918/1921 (1926), Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości (1928), Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (4 V 1938), Brązowy Krzyż Zasługi (11 X 1938), Srebrny Medal za Długoletnią Służbę (9 II 1939), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (18 XII 1968), Wielkopolski Krzyż Powstańczy (22 XII 1969, URP nr: 12.22-0.2000), Medal Edukacji Narodowej. Uhonorowany także: Odznaką Pamiątkową 61. Pułku Piechoty Wlkp., Odznaką Pamiątkową Frontu Litewsko-Białoruskiego oraz Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich.

Żonaty dwukrotnie. Po raz pierwszy w 1926 r. z Heleną Witkowską (zmarłą w 1940 r.). Mieli dzieci: Sabinę, po mężu Bukowska (1927-?), Zbigniewa (1929-1989) i Gizelę Jadwigę, po mężu Szelecka (1939). Po raz drugi ożenił się w 1946 r. z Anastazją Miroszczuk (1911-1985).

Źródła: Lista odznaczonych WKP-WTG Gniazdo; Świstowski F., Chełmska Szkoła Techniczna, Dyrektorzy i nauczyciele w jej dziejach, Chełm 2002, s. 20, 23; Świstowski F., Zachowane w Pamięci, Chełm 2009, s. 60, 66, 79, 87; Dziennik Personalny R.19, nr 2, 31 XI 1938, s. 4; „Wiarus” nr 43, R. IX; powstancywielkopolscy.pl (d. 10 I 2020); myhertitage.com (d. 23 VIII 2020); dokumenty osobowe w tym odpis aktu urodzenia, świadectwa szkolne, własnoręcznie spisany życiorys etc. z archiwum rodzinnego pani Gizeli Szeleckiej z d. Giersberg (via Jacek Krassowski).